جاهای دیدنی کرمان؛ ۲۳ نماد تاریخ و فرهنگ کرمان {1}
کرمان یکی از هفت شهر بزرگ ایران در جنوب شرقی کشور پهناورمان قرار دارد و با آب و هوای خشک و کویری، تاریخی غنی و البته مردمی مهمان نواز و خونگرم یکی از مقاصد گردشگی پربازدید ایران در سال‌های اخیر شناخته شده است.
باید بدانید این شهر زیبا آنقدر جاذبه گردشگری و دیدنی‌ها در دل خود جای داده که با هر رده سنی و هر نوع سلیقه‌ای که دارید و به آن سفر کنید باز هم سفری خاطره انگیز را تجربه خواهید کرد؛ سفری به دلپذیری گرمای دوست‌داشتنی کویر و رایحه و طعم به یادماندنی زیره کرمان. پس بهتر است پیش از آنکه هتل و بلیط به مقصد کرمان را رزرو کنید، مکان های دیدنی کرمان را بشناسید تا با آسودگی خیال بتوانید برای بازدید از جاذبه های گردشگری کرمان برنامه ریزی کنید.
بیایید با آثار باستانی و یادگارهای تاریخ ارزشمند این منطقه از ایران عزیزمان شروع کنیم.
۱. باغ شازده
شاید بتوان باغ شازده را یکی از مهم‌ترین مکان های دیدنی کرمان به شمار آورد به طوری که اگر یک سفر یک روزه کاری هم به کرمان داشته باشید، بهتر است چند ساعت از وقت خود را برای بازدید از این باغ شگفت انگیز کنار بگذارید. واقعا حیف است به کرمان سفر کنید و باغ شازده را نبینید.
قدمت باغ شازده ماهان به زمان قاجار برمی‌گردد؛ باغی مستطیل شکل با بیش از ۳ هکتار مساحت که از همان ابتدا با سردر باشکوه و منحصر به فرد خود به شما خوش آمد می‌گوید و تفاوتش را نسبت به سایر باغ‌های ایرانی به رخ می‌کشد. درختان بلند و سرسبز، حوضچه‌ها، فواره‌ها و جویبارهای سنگی که در سراسر باغ در جریان است، حس زندگی و شادابی را به شما هدیه می‌دهد که هوای مطبوع کوهستانی این منطقه نیز در این حس زیبا بی‌تاثیر نیست.
باغ شازده نیز مانند اکثر باغ های ایرانی شامل عمارت میانی بوده که به جز بخشی کوچک، باقی مکان‌های آن برای بازدید عموم باز است.
این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان در نزدیکی شهر کرمان و در دامنه کوه قرار دارد که برای رسیدن به آن از کرمان فقط ۳۰ دقیقه زمان لازم است و همه روزه از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر و ۳ بعدازظهر تا ۶ عصر پذیرای شما خواهد بود.
۲. باغ فتح آباد
باغ فتح آباد که به باغ بیگلر بیگی هم معروف بوده، یکی از زیباترین باغ های ایران است؛ با اینکه این باغ برای سال‌ها کنار گذاشته شده بود و متاسفانه برخی از درختان آن به همین دلیل خشک شد ولی دوباره به زیبایی هر چه تمام‌تر احیا شده و به دوران شکوه خود برگشت.
این باغ در زمان قاجار ساخته شد و معماری شاهانه آن در عمارت میانی باغ خودنمایی می‌کند. پیشنهاد می‌کنم هنگام غروب آفتاب از باغ فتح آباد دیدن کنید چرا که نورپردازی شگفت انگیز آن، شکوه و جلال این باغ را چندین برابر می‌کند.
این باغ در ۲۵ کیلومتری شهر کرمان و در شهر اختیارآباد قرار دارد.
۳. ارگ بم
ارگ بم، بزرگترین بنا خشتی جهان است و در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده. متاسفانه این بنای باشکوه بر اثر زلزله بم در سال ۱۳۸۲خورشیدی بسیار آسیب دید؛ به طوری که یونسکو آن را در فهرست میراث جهانی در خطر قرار داد. حدود ۱۵ سال بازسازی بی‌وقفه توانست تا حدود قابل توجهی این بنای شگفت انگیز را مرمت کرد و دوباره گردشگران زیادی را برای دیدن آن به شهر بم بازگرداند.
ارگ بم در شهر بم است که حدود ۲ ساعت از شهر کرمان فاصله دارد.
۴. گنبد جبلیه
گنبد جبلیه تنها بنای سنگی کرمان است که به موزه سنگ این شهر تبدیل شد. یکی از نکته‌هایی که این مکان دیدنی کرمان را جذاب‌تر کرده، تاریخچه نسبتا نامعلوم آن است؛ برخی این بنا را مربوط به دوران پیش از ورود اسلام به ایران می‌دانند که آتشکده یا آرامگاه یکی از بزرگان زرتشتی و از جمله بناهای «گبری» بوده و به مرور زمان نام آن به «جبلیه» تغییر کرده است. بر اساس نظریه دیگر قدمت آن به دوره سلجوقیان برمی‌گردد که این نظریه بسیار ضعیف است.
نکته قابل توجه دیگر این است که معماری بنای گنبد جبلیه شباهتی به بناهای مرسوم آتشکده ندارد و بعضی شواهد تاریخی نشان می‌دهد که در ساخت آن به جای آب از شیر شتر استفاده شده است.
این گنبد تاریخی در شرق شهر کرمان و تقاطع خیابان شهدا با بلوار قائم قرار دارد.
۵. بازار بزرگ کرمان
بازار بزرگ کرمان که به بازار سراسری یا بازار وکیل کرمان هم شناخته می‌شود، دومین بازار کهن ایران بعد از بازار تبریز است که از میدان ارگ شروع می‌شود و با حدود ۱٫۵ کیلومتر مسافت به میدان مشتاقیه می‌رسد؛ یک سیاحت بی‌نظیر تاریخی در میان کرمان قرن هشتم هجری که به لطف آن می‌توانید با مردم و همچنین سوغاتی های کرمان بیشتر آشنا شوید به ویژه زیره که از ابتدا تا پایان بازار رایحه آن شما را همراهی می‌کند.
راسته زرگری بازار بزرگ و همچنین بازار مسگری را در مجموعه گنجعلی خان از دست ندهید. اگر زمان بیشتری دارید می‌توانید در حمام وکیل که به چایخانه تبدیل شده، نفسی تازه کرده یا از حمام گنجعلی خان که موزه مردم شناسی است، دیدن کنید. دقت داشته باشید دوشنبه ها همه موزه های ایران تعطیل بوده و موزه گنجعلی خان نیز از این قاعده مستثنا نیست.
۶. بازار زرگری
بازار زرگری خود راسته‌ای از بازار بزرگ کرمان به شمار می‌رود که بر بازار کلاه مالی عمود است. این بازار به بازار ابراهیم خان یا قیصریه نیز شناخته می‌شود که مدرسه ابراهیم خان، حمام ابراهیم خان، آب انبار ابراهیم خان و یکی از درهای کاروانسرای میرزاحسین در خود جای داده است. در بازار زرگری حدود۵۰ باب فروشگاه قرار دارد که اکثر آن‌ها مربوط به طلا می‌شوند. از مشخصه‌های این بازار قدیمی درهای چوبی محکمی بوده که برای محافظت از آن ساخته شده است.
این بازار جزو مجموعه ابراهیم خان به شمار می‌رود.
۷. مجموعه گنجعلی خان
مجموعه گنجعلی خان در مرکز شهر کرمان و نزدیک به بازار بزرگ قرار دارد و شامل میدان، حمام گنجعلی خان (موزه مردم شناسی) در ضلع جنوبی، ضرابخانه گنجعلی خان در ضلع شمالی، کاروانسرا و مدرسه گنجعلی خان در ضلع شرقی، آب انبار در ضلع غربی و بازار گنجعلی خان در سه سمت میدان می‌شود.
مجموعه گنجعلی خان به سبک اصفهانی در عصر صفوی به دستور گنجعلی خان، یکی از حاکمان کرمان در زمان شاه عباس ساخته شده است.
۸. بازار مسگری
بازار مسگری، یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین دیدنی های کرمان، نیز جزو مجموعه گنجعلی خان است. جالب است بدانید که مسگری در کرمان قدمت ۶هزار ساله دارد. کرمانی های باستان جزو اولین انسان‌هایی بودند که ذوب مس را در کوره انجام دادند و هنر قلم زنی به سبک سطح کاری از ۵هزار سال پیش تاکنون در این منطقه رواج دارد؛ در این سبک بر روی سطح ظرف‌های مسی فرورفتگی ایجاد نمی‌شود بلکه هنرمند بر اساس طرح مورد نظر خود با قلم، بر روی آن خط می‌اندازد.
در این بازار می‌توانید هنر دست هنرمندان کرمانی را بر روی مس از نزدیک ببینید و سوغاتی‌هایی ارزشمند تهیه کنید.
بازار مسگری از دو بخش شرقی-غربی و شمالی-جنوبی تشکیل شده که بخش اول از ورودی اصلی مجموعه گنجعلی خان تا بازار کلاه مالی ادامه دارد و موزه ضرابخانه یا همان ضرابخانه گنجعلی خان نیز در این بخش قرار دارد و بخش دوم از ورودی شمالی مجموعه آغاز شده و به چهارسوق ختم می‌شود.
۹. ضرابخانه گنجعلی خان
ضرابخانه گنجعلی خان که به موزه ضرابخانه یا موزه سکه کرمان نیز شناخته می‌شود، همان طور که پیش‌تر نیز گفته شد، در بخش شمالی-جنوبی بازار مسگری و رو به روی حمام گنجعلی خان قرار دارد.
بنای ضرابخانه به صورت چهارگوش است که شامل یک گنبد بزرگ و چهار طاق کوچک در اطراف آن می‌شود. بر فراز گنبد اصلی آن، یک عمارت کلاه فرنگی قرار دارد که معماری منحصر به فرد این عمارت، موزه ضرابخانه را به یک بنای نورگیر تبدیل کرده است.
هم‌اکنون بیش از ۵۰۰سکه گوناگون از دوران مختلف تاریخی ایران، از دوره اشکانیان و ساسانیان گرفته تا دوران قاجار و پهلوی، در این موزه به نمایش گذاشته شده که هم به صورت سنتی و به کمک چکش و پتک و هم به صورت مدرن ضرب شده‌اند. همچنین مجسمه‌های مومی شما را نحوه ضرب سکه در دوره های مختلف بیشتر آشنا می‌کند.
۱۰. حمام گنجعلی خان
حمام گنجعلی خان درست مقابل عمارت ضرابخانه قرار دارد. اولین و البته شاخص‌ترین مشخصه این مکان دیدنی کرمان، سردر این بناست؛ آجرهای ساده آبی رنگ سردر حمام با سنگ‌های مرمر، نقاشی‌ها، گچ بری‌ها، مقرنس کاری‌ها و خطاطی‌های نستعلیق هنرمندانه تزیین شده است.
پس از عبور از سردر وارد راهرویی می‌شوید که به طوری طراحی شده که مانع از دید به فضای داخلی حمام می‌شود و دیوارهای آن نقش پرندگان دریایی دارد سپس وارد هشتی می‌شوید و پس از آن فضای اصلی حمام قرار دارد که سقف بلند و پرکار، صدای آبی که از فواره‌ها به گوش می‌رسد و کاشی کاری‌های پرنقش و نگار آن اولین مواردی است که توجه شما را به خود معطوف می‌کنند. دور تا دور رختکن را اتاقک‌هایی پر کرده است که در هر کدام نیز فواره‌ای وجود دارد.
۱۱. یخدان مویدی
یخدان مویدی کرمان بزرگترین یخچال خشتی جهان است که در دوران صفوی ساخته شد و هم‌اکنون در خیابان کمیاب میان میدان بسیج و خیابان شهید رجایی قرار دارد. شاید برایتان جالب باشد بدانید نام مویدی به این دلیل بر این یخدان گذاشته شده که آب قنات مویدی از زیر آن می‌گذرد.
سقف این بنا به صورت مخروطی طراحی شده تا میزان جذب نور آفتاب را به حداقل برساند همچنین، در اطراف این مخروط بزرگ دیوارهای بلندی به ارتفاع ۲۰ متر بنا شده تا با ایجاد سایه، دمای یخدان را پایین نگه دارد.